پنځه ویشتمه لویه ګناه: په ناحقه قسم اخیستل چي په ياد يې هم وي
قسم پردرې (٣) ډوله دئ:
يو هغه قسم دئ چي په راتلونكې زمانه کي د يوه كار د کولو یا نه کولو لپاره وکړي، په دغه قسم کي كه پر هغه خپله اراده باندي ودرېدئ د قسم څخه خلاص دئ كه نه نو كفاره به وركوي. د مثال په ډول احمد قسم وکړئ چي زه درې ورځي د محمود سره خبري نه كوم، كه يې هغه درې ورځي خبرى نه وكړې قسم يې پوره كړ هيڅ شى باندي نه سته او كه يې په هغه درو ورځو كي خبري وكړې د قسم كفاره به وركوي.
دوهم هغه قسم دئ، چي په تېره زمانه كي يې يو كاركړى وي خو هېر یې وي قسم باندي واخلي، چي دا كار ما نه دئ كړى په حقيقت كي ده كړى وي هېر يې وي، پر دې قسم باندي هيڅ شى لازم نه دئ .
درېيم ډول قسم دا دئ، چي په تېره زمانه كي يې يو كاركړى وي په ياد يې هم وي قسم باندي واخلي، چي دا كار ما نه دئ كړى يا بله موضوع وي خو دى په خبر وي د خبرتيا سره قسم باندي واخلي، دې قسم ته “يمين غموس” وايي، دومره لويه گناه يې وکړه چي په کفاره يې غاړی نه خلاصېږی سزا یې آخرت ته پاتیږي، الله جل جلاله فرمايي:
﴿اِنَّ الَّذِيْنَ يَشْتَرُوْنَ بِعَهْدِ اللّٰهِ وَاَيْمَانِهِمْ ثَــمَنًا قَلِيْلًا اُولٰۗىِٕكَ لَا خَلَاقَ لَھُمْ فِي الْاٰخِرَةِ وَلَا يُكَلِّمُھُمُ اللّٰهُ وَلَا يَنْظُرُ اِلَيْهِمْ يَوْمَ الْقِيٰمَةِ وَلَا يُزَكِّيْهِمْ ۠ وَلَھُمْ عَذَابٌ اَلِيْمٌ 77﴾ ([1])
ژباړه: باور وکړئ هغه كسان چي د الله جل جلاله سره وعده او قسمونه په لږو پيسو بدلوي، دغه كسانو ته په آخرت كي هيڅ برخه نه سته، د قيامت په ورځ به نه الله جل جلاله خبري ورسره وكړي، نه به د رحمت په نظر ورته وگوري، نه به د دوی پاكي وكړي او دوی ته ډېر سخت عذاب سته.
يعني هغه قسم كوونكي چي په ناحقه قسم اخلي د الله جل جلاله د رحمت او اخروي گټو څخه چي جنت دئ بې برخي دي.
رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمايلي دي: يو چا كه د يوسړي حق په قسم پرې كړى الله جل جلاله به خامخا دوږخ ورته واجب كړي او جنت به پر حرام كړي. یو چا پوښتنه وکړه: یا رسول الله صلی الله علیه وسلم! که څه هم لږ شی وي؟ رسول الله صلی الله علیه وسلم وفرمایل: که څه کوچنۍ شنه خاشه وي. ([2])
رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمايلي دي: تر ټولو لوي گناهونه د الله جل جلاله سره شريك نيول دي، د مور او پلار آزار دئ، د مسلمان وژل دي او په ناحقه قسم اخيستل دي. ([3])
مأخذ: لوی ګناهونه د دوزخ لمبې
مؤلف: مفتي عبدالهادي حماد
([1] )سورة آل عمران، الاية: ۷۷.
([2])عن ابي امامة رضی الله عنه قال: قال رسول الله صلی الله علیه وسلم: من اقتطع حق امرئ مسلم بيمينه فقد أوجب الله له النار وحرم عليه الجنة، فقال رجل: يا رسول الله صلی الله علیه وسلم! وإن كان شيئًا يسيرًا قال وإن كان قضيبًا من أراك. (أخرجه أحمد: 5/260، رقم: 22293، ومسلم: 1/122، رقم: 137، والنسائى: 8/246، رقم: 5419، وابن ماجه: 2/779، رقم: 2324، والدارمى: 2/345، رقم: 2603، وأبو عوانة: 1/40، رقم: 88، والطبرانى: 1/274، رقم: 797)
([3])عن عبد الله بن أنيس رضی الله عنه قال: قال رسول الله صلی الله علیه وسلم: أكبر الكبائر الإشراك بالله عزوجل، وعقوق الوالدين، واليمين الغموس، وايم الذي نفسي بيده لا يحلف أحد وإن كان على مثل جناح البعوضة إلا كانت نكتة في قلبه إلى يوم القيامة. (أخرجه أحمد: 3/495، رقم: 16086، والترمذى: 5/236، رقم: 3020، وقال: حسن غريب. وابن حبان: 12/374، رقم: 5563، والطبرانى فى الأوسط: 3/305، رقم: 3237)
مخکنۍ برخه (څلور ویشتمه ویشتمه لویه ګناه) دلته ولولی: